Station Schalkwijk wordt gebouwd in 1868. De bouw loopt vertraging op, nadat het zandlichaam teveel blijkt te zakken. In het najaar van 1867 besluiten de ingenieurs van de Staatsspoorwegen het station te voorzien van een paalfundering.

Onder het gebouw worden bogen gemetseld tot 3 meter diep. Deze bogen staan op houten palen. De fundamenten van het station zitten nog in de grond. Tijdens Open Monumentendag 2006 heeft de Schalkwijkse historicus Frans Landzaat de fundamenten onder het gras vandaan gehaald.

Het station wordt geopend op 1 november 1868. Het type stationsgebouw was hetzelfde zoals nu in Houten nog staat, alleen was dit gebouw in Schalkwijk gedeeltelijk wit bepleisterd. De perronzijde van het stationsgebouw was van steen, de wegzijde was wit bepleisterd.

Oorspronkelijk zou er een type 4-gebouw komen, maar door bezuinigingen bij de Staatsspoorwegen wordt gekozen voor een eenvoudiger model. Het station werd gebruikt voor goederen- en persoonsvervoer.

Het station lag enkele honderden meters ten noorden van de huidige overweg met de Jhr. Ramweg. Om het station bereikbaar te maken werd de Spoorlaan (Stationstoegangsweg) aangelegd. Deze liep evenwijdig aan het spoor van de Wickenburgshelaan naar de Groote weg van Utrecht (Jhr. Ramweg). Wie nu over de Spoorlaan loopt ziet een flauwe knik in de weg. Het wegdek gaat hier ook omhoog en met Google Earth is nog een afdruk van de locatie van het oude station terug te zien. 

Extra spoorlijnen

In de begintijd van de spoorwegen zijn er plannen voor een lijn van Rotterdam naar Wageningen. Deze zou via Schalkwijk lopen, waarbij het station een belangrijk punt zou zijn. Later verschijnen er plannen voor een spoorverbinding vanuit Zeist richting Culemborg, waarbij ook Schalkwijk wordt aangedaan. Ook deze plannen sneuvelen.

In eerste instantie is er sprake van een enkel spoor. Rond 1885 is deze verdubbeld. Volgens de zomerdienstregeling van 1911 vertrokken er ongeveer tien treinen per dag. In 1933 waren dit er acht per dag.

Op 15 mei 1935 stopt het persoonsvervoer. Nieuwe dieseltreinen rijden dan door Schalkwijk en vanaf 1938 ook elektrische treinen. Met deze snelle treinen gaat de spoorwegen de concurrentie aan met de scheepvaart en de auto. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stoppen soms treinen. In 1941 wordt een illegale slachterij in het stationsgebouw opgerold. 

Op een foto uit de jaren zestig is te zien dat de noordelijke vleugel van het station is verdwenen. In 1964 wordt de rest van het stationsgebouw gesloopt. Alleen een halte blijft over. Deze halte wordt in 1970 gesloopt, waarna station Schalkwijk definitief verdwijnt.

Treinrampen

Op 25 mei 1871 reed een sneltrein uit Utrecht op een dood spoor. De wissel in Schalkwijk stond verkeerd. De stoker van de trein kwam om het leven. Twee anderen raakten zwaargewond. De twee personeelsleden van station Schalkwijk werden gearresteerd.

Op 7 juni 1917 ontspoorde de Koninklijke trein een kilometer voorbij het station. Ook Station Schalkwijk speelde een rol in de hulpverlening. Lees hier meer over wat er die dag gebeurde.

Op 5 november 1946 reed een trein ter hoogte van station Schalkwijk op een goederentrein. Er vallen geen gewonden.

Stationschefs Station Schalkwijk

Cornelis Schooten                     1868 – 1871
Lambertus Maas                        1871 – 1881
Leonardus Somer                      1881 – 1883
Gerrit van Caspel                       1883 – 1885
Gijsbertus Fraterman                1885 – 1886
Johannes Kengen                       1886 – 1888
Jacobus Provoost                       1888 – 1891
Hendrik Groothuijzen               1891 – 1897
Gerard Ariaansen                      1897 – 1900
Onbekend                                   1900 – 1902
Henri Just de la Paisieres          1902 – 1903
Jacob van der Grijp                    1903 – 1914
Johannes Lugt                             1914 – 1917
Lambertus Peters                       1917 – 1918
Dirk Murray                                 1919 – 1932
Albertus Zeldenrust                   1932 – 1935

In 1904 bemoeit de gemeenteveldwachter zich teveel met het reilen en zeilen op het station. De veldwachter wordt uiteindelijk ontslagen.

Meer informatie over de spoorlijn

• De spoorlijn Staatsspoor H
• Overwegen en wachtershuisjes in Houten, Schalkwijk en Tull en ’t Waal
• Ernstige incidenten spoorlijn Houten / Schalkwijk
• Ontsporing koninklijke trein in 1917 tussen Schalkwijk en Houten

Deze pagina is gewijzigd op 27 juli 2023