Station Schalkwijk

Station Schalkwijk wordt gebouwd in 1868. De bouw loopt vertraging op, nadat het zandlichaam teveel blijkt te zakken. In het najaar van 1867 besluiten de ingenieurs van de Staatsspoorwegen het station te voorzien van een paalfundering. Onder het gebouw worden bogen gemetseld tot drie meter diep. Deze bogen staan op houten palen.

De fundamenten van het station zitten nog in de grond. Tijdens Open Monumentendag 2006 heeft de Schalkwijkse historicus Frans Landzaat de fundamenten onder het gras vandaan gehaald. Ook in 2020 zijn de fundamenten opgegraven en gefotografeerd door Johan van der Gun.

Het station wordt geopend op 1 november 1868. Het type stationsgebouw was hetzelfde zoals nu in Houten nog staat, alleen was dit gebouw in Schalkwijk gedeeltelijk wit bepleisterd. De perronzijde van het stationsgebouw was van steen, de wegzijde was wit bepleisterd.

Oorspronkelijk zou er een type 4-gebouw komen, maar door bezuinigingen bij de Staatsspoorwegen wordt gekozen voor een eenvoudiger model. Het station werd gebruikt voor goederen- en persoonsvervoer. Voor het laden en lossen van goederen was een speciaal opstelspoor gemaakt.

Het station lag enkele honderden meters ten noorden van de huidige overweg met de Jhr. Ramweg. Om het station bereikbaar te maken werd de Spoorlaan (Stationstoegangsweg) aangelegd. Deze liep evenwijdig aan het spoor van de Wickenburgshelaan naar de Groote weg van Utrecht (Jhr. Ramweg). Wie nu over de Spoorlaan loopt ziet een flauwe knik in de weg. Het wegdek gaat hier ook omhoog.

Extra spoorlijnen

In de begintijd van de spoorwegen zijn er plannen voor een lijn van Rotterdam naar Wageningen. Deze zou bij Schalkwijk de lijn Utrecht-’s Hertogenbosch kruisen. Later verschijnen er plannen voor een spoorverbinding vanuit Zeist richting Culemborg, waarbij ook Schalkwijk wordt aangedaan. Ook deze plannen sneuvelen.

In eerste instantie is er sprake van een enkel spoor tussen Utrecht en ’s Hertogenbosch. Rond 1885 is deze verdubbeld. Volgens de zomerdienstregeling van 1911 vertrokken er ongeveer tien treinen per dag. In 1933 waren dit er acht per dag.

Sluiting

Op 15 mei 1935 stopt het persoonsvervoer. Nieuwe dieseltreinen rijden dan door Schalkwijk en vanaf 1938 ook elektrische treinen. Met deze snelle treinen gaat de spoorwegen de concurrentie aan met de scheepvaart en de auto. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stoppen soms treinen op het station. Een keer per jaar stopte er een trein om geïnteresseerden naar de Stille Omgang in Amsterdam te brengen. In 1941 wordt een illegale slachterij in het stationsgebouw opgerold.

Op een foto uit de jaren zestig is te zien dat de noordelijke vleugel van het station is verdwenen. In 1964 wordt de rest van het stationsgebouw gesloopt. Alleen een halte blijft over. Deze halte wordt in 1970 gesloopt, waarna station Schalkwijk definitief verdwijnt.

Treinrampen

Op 25 mei 1871 reed een sneltrein uit Utrecht op een dood spoor. De wissel in Schalkwijk stond verkeerd. De stoker van de trein kwam om het leven. Twee anderen raakten zwaargewond. De twee personeelsleden van station Schalkwijk werden gearresteerd.

Op 7 juni 1917 ontspoorde de Koninklijke trein een kilometer voorbij het station. Ook Station Schalkwijk speelde een rol in de hulpverlening. Lees hier meer over wat er die dag gebeurde.

Op 5 november 1946 reed een trein ter hoogte van station Schalkwijk op een goederentrein. Er vallen geen gewonden.

Stationschefs Station Schalkwijk

Cornelis Schooten	1868 – 1871
Lambertus Maas	1871 – 1881
Leonardus Somer	1881 – 1883
Gerrit van Caspel	1883 – 1885
Gijsbertus Fraterman	1885 – 1886
Johannes Kengen	1886 – 1888
Jacobus Provoost	1888 – 1891
Hendrik Groothuijzen	1891 – 1897
Gerard Ariaansen	1897 – 1900
Onbekend	1900 – 1902
Henri Just de la Paisieres	1902 – 1903
Jacob van der Grijp	1903 – 1914
Johannes Lugte	1914 – 1917
Lambertus Peters	1917 – 1918
Dirk Murray	1919 – 1932
Albertus Zeldenrust	1932 – 1935

In 1904 bemoeit de gemeenteveldwachter zich teveel met het reilen en zeilen op het station. De veldwachter wordt uiteindelijk ontslagen.

Locatie zichtbaar gemaakt

In 2025 is de locatie van Station Schalkwijk zichtbaar gemaakt. Bouwbedrijf Dura Vermeer heeft de beplanting verwijderd en een verharde ondergrond aangebracht om de plek beter herkenbaar te maken. Het terrein is gemarkeerd met twee piketpalen, waarbij alleen de originele stoeprand nog zichtbaar is. De meters diepe funderingsbogen zijn wel aanwezig, maar niet zichtbaar. Hiermee blijven archeologisch belangwekkende elementen in situ bewaard. Het terrein waar het station ooit stond, is eigendom van ProRail, dat actief meewerkt aan het zichtbaar maken van de lokatie. Een herinneringsbord is aanwezig en een QR-code verwijst naar deze pagina.

Meer informatie over de spoorlijn

^{Deze pagina is gewijzigd op 21 juli 2025}

Oudschalkwijk