Het gerecht De Vrije Hoeve was een minigerecht van 20 morgen (18 hectare) langs de Lange Uitweg, tussen het Neereind en de Waalseweg. Het gerecht was eigendom van het Kapittel van Oudmunster, een orde die onder de Utrechtse bisschop viel.

De eerste vermelding van het gerecht is uit het jaar 944, als er sprake is van een Koninklijke schenking. De Kapittels van Dom en Oudmunster krijgen daarbij dit land in gezamenlijk bezit.

Het gerecht is vermoedelijk ontgonnen gelijk met de ontginning van het huidige Tull en ’t Waal langs de Lekdijk. De Uitweg is daarbij een doorgaande route naar ’t Goy en Loerik.

Wanneer vanaf 1139 de lagere rechten aan het ontgonnen Schonauwen worden uitgedeeld en nog iets later aan Schalkwijk, blijft het gerecht de Vrije Hoeve onder het Kapittel van Oudmunster vallen. Het verdeelt het gerecht Schalkwijk in twee stukken. De Vrije Hoeve is daarmee een stuk land dat buiten het omliggende bestuur en rechtspraak valt.

Deze pagina is gewijzigd op 4 januari 2025